Hình thức sonata thời kỳ âm nhạc cổ điển

Hình thức sonata
Trong thời kỳ Cổ điển, các bản symphony, concerto và sonata đều được sáng tác bằng hình thức sonata. Các nhạc sĩ coi sonata là cấu trúc chuẩn mực cho tác phẩm của mình. Hình thức sonata ngày càng được sử dụng rộng rãi.

Ban đầu, thuật ngữ “sonata” dùng để chỉ các tác phẩm sáng tác cho nhạc cụ. Một bản sonata ngắn gọi là sonatina. Đến cuối thế kỷ 18, hình thức sonata ngày càng được hoàn thiện, bao gồm 3 đến 4 chương có tính chất tương phản nhau, trong đó chương 1 có cấu trúc chặt chẽ nhất.

Chương 1 là điển hình cho cấu trúc nghiêm ngặt của sonata, gồm 3 đoạn. Đoạn 1 là phần “trình bày”, giới thiệu các giai điệu chủ đề. Chủ đề 2 thường cao hơn 5 nốt so với chủ âm. Đoạn 2 gọi là phần “phát triển”, trong đoạn này các chủ đề chính biến hóa theo sáng tạo của nhạc sĩ. Đoạn 3 gọi là phần “tái hiện”, các chủ đề được trình bày lại, nhưng tất cả đều ở chủ âm. Đôi khi, bản sonata còn có thêm phần mở đầu và phần kết.


F.J Haydn

Mozart

Beethoven là những cái tên tiêu biểu trong gian đoạn này.



Giao hưởng thời kỳ Cổ điển
Đây là giai đoạn đánh dấu sự vượt trội của khí nhạc so với thanh nhạc. Dàn nhạc giao hưởng hiện đại ra đời, có bổ sung thêm nhiều nhạc cụ dây, kèn clarinet, bassoon, oboe và flute. Kèn trumpet và horn chưa có van bấm điều chỉnh cao độ, nhưng vẫn đáp ứng được quy luật hòa âm trong dàn nhạc, vì vậy chúng thay thế cho đàn harpsichord trong dàn nhạc giao hưởng. Tuy nhiên kèn trombone, tuba và một số nhạc khí gõ vẫn chưa có mặt trong dàn nhạc.
Một bản giao hưởng (symphony) là một tác phẩm dài do dàn nhạc diễn tấu, thông thường gồm 4 chương. Mỗi chương có tốc độ, sắc thái và phong cách rất khác nhau.
Franz Joseph Haydn được coi là cha đẻ của giao hưởng. Ông sáng tác tổng cộng 104 bản giao hưởng. Beethoven viết 9 bản giao hưởng, trong đó bản số 5 và số 9 là nổi tiếng nhất.